Op werkbezoek bij PostNL, DAF, Philips en Ziggo
‘Hoe maak je productief werk voor mensen met een beperking? Bedrijven zijn op zoek naar inspiratie, naar goede praktijkvoorbeelden. Daarom gaan we vandaag, op deze tweede Locus Partnerdag, bij verschillende bedrijven op bezoek die stappen hebben gezet op dit gebied. Om de echte praktijk te laten zien, inspiratie op te doen, maar ook om van elkaar te leren.’
Zo opent Locus-directeur Hanne Overbeek de Locus Partnerdag 2015 – een dag voor bedrijven aangesloten bij het Locus Netwerk. Er zijn ruim 50 vertegenwoordigers van 35 landelijk opererende bedrijven aanwezig, waaronder Strukton, Philips, CSU, Albron, Microsoft, PostNL en Aegon. Maar ook vanuit de overheid zijn werkgevers van de partij: Rijkswaterstaat en de ministeries van Defensie en Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties.
‘We gaan op bezoek bij PostNL, Ziggo, DAF en Philips. Daarna volgen presentaties van ABN AMRO en tot slot nemen we een kijkje achter de schermen van Van der Valk hotel Eindhoven, onze gastheer van vandaag,’ aldus Overbeek.
PWRI
Maar eerst is het woord aan Kees Bethlehem, bestuursvoorzitter van PWRI, het pensioenfonds voor sw-bedrijven dat dit jaar de organisatie van de Locus Partnerdag ondersteunt .‘Goed dat jullie als bedrijf werk maken voor deze kwetsbare mensen. Vaak knippen bedrijven werkprocessen op. De eenvoudigere handelingen worden uitgevoerd door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Als wethouder in Helmond heb ik gezien dat het werkt’, aldus Bethlehem.
‘De sociale werkvoorziening is afgeschaft. Er komen dan ook geen nieuwe mensen meer in ons fonds. We hebben nu 200.000 deelnemers en 8 miljard euro aan vermogen. Mensen met een beperking die het proberen bij een reguliere werkgever hebben geen terugkeergarantie meer; ze kunnen na drie jaar werken bij een reguliere werkgever niet meer terugvallen op het sw-bedrijf’, vervolgt hij. 
‘Voor hen die de stap naar een reguliere werkgever wagen, is het dus zaak om werk te houden.’
‘Dat betekent voor werkgevers dat ze het goed moeten organiseren. Helemaal alleen kunnen ze het niet. Samen kunnen we het mogelijk maken dat mensen uit de “gouden kooi” – die de sociale werkvoorziening onbedoeld soms ook was – stappen. Als PWRI beleggen wij in veel bedrijven en wij verwachten dat deze bedrijven actief aan de slag gaan met deze groep. Daarom ondersteunen wij deze dag van Locus graag. De bedrijven waarin wij investeren, kunnen bij Locus aankloppen voor concrete hulp.’
PostNL
Dan is het tijd voor de bedrijfsbezoeken; de groep splitst zich. Een helft gaat op bezoek bij PostNL en Ziggo, de anderen gaan naar Philips en DAF.
Bij PostNL Pakketten in Son & Breugel werkt iedere dag een ploeg van zo’n 30 mensen van het sw-bedrijf. ‘Het gehele productieproces is er ’s ochtends in handen van het sw-bedrijf’, vertelt Sipke Plat van PostNL. ‘Net zoals in 15 van de 17 depots in Nederland. Zo werken er landelijk 650 mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt bij PostNL pakketten.’
‘Daarbij worden ze begeleid met een voorman van het sw-bedrijf. Zij kennen de gebruiksaanwijzing van iedere medewerker, dat is hun expertise. Per depot is er alleen een procesmanager van PostNL aanwezig om zaken te stroomlijnen’, aldus Plat. ‘Sommige medewerkers van het sw-bedrijf hebben een lagere arbeidsproductiviteit dan een reguliere werknemer. Anderen zijn zeer gedreven en hebben juist weer een gemiddeld hogere productiviteit. Hoe dan ook, het sw-bedrijf regelt dat alle pakketten op tijd van de band rollen en met de chauffeurs mee kunnen. Het is een stabiele ploeg. Het zijn diesels, het inwerken duurt iets langer maar zolang je vervolgens niets aan het werkproces verandert, zijn het geweldige krachten.’
‘PostNL krijgt weleens kritiek’, aldus Plat. ‘Bijvoorbeeld dat de medewerkers van het sw-bedrijf banen voor reguliere werklozen zouden verdringen. Ik zeg dan altijd: dit is het meest geschikte werk dat PostNL pakketten kan bieden aan mensen die onder de banenafspraak vallen. Ook wij willen ons steentje bijdragen. En dat doen wij zo. Er zijn alleen maar winnaars.’
DAF Paccar Parts
Ondertussen is de andere groep bij DAF Paccar Parts aangekomen. We worden ontvangen door Jan Sengers, directeur van Ergon. Ludo Vandersmissen (DAF) en Twan Derksen (Ergon) geven een rondleiding. In grote hallen verpakken 350 medewerkers van Ergon alle onderdelen die bestemd zijn voor het wereldwijde dealernetwerk. Dat gebeurt onder leiding van werkbegeleiders van Ergon. Dagelijks worden er op deze locatie zo’n 70.000 onderdelen voor DAF-trucks ingepakt: schroeven, moeren, spiegels, tanks, richtingaanwijzers, maar ook grote onderdelen als bumpers en ruiten.
‘De medewer
kers die de onderdelen inpakken zijn allemaal in dienst van Ergon’, aldus Derksen. ‘Uit een recent tevredenheidsonderzoek blijkt dat ze het geweldig naar hun zin hebben.’ En dat de medewerkers er met plezier werken, is overduidelijk zichtbaar. In de hallen vinden verschillende soorten werkzaamheden plaats, waar ook passende medewerkers bij worden gezocht. Zo is er een hal waar alle producten worden aangeleverd, gesorteerd en verdeeld. Daar zijn mobiele medewerkers bij nodig.
Ook is er een hal waar zittend werk wordt gedaan, zoals het aftellen en in zakjes stoppen van kleine onderdelen. Daarnaast is een hal waar veel zwaardere producten (tot 25.000 kilo) worden ingepakt. In deze hal is veel meer lawaai: ‘Hier werken de stoere jongens’, aldus Derksen. Er zijn kranen die de producten tillen, zodat de medewerkers daarmee niet fysiek belast worden. ‘Er werken hier 350 zeer gemotiveerde medewerkers en daar moeten we natuurlijk wel voorzichtig mee zijn.’
Wanneer alle producten goed zijn verpakt, wordt alles afgeteld en afgeleverd aan de overkant van de weg: in het magazijn van DAF Paccar Parts. Vanuit dit magazijn gaan de onderdelen de hele wereld over: van Mexico tot Australië en van Zuid-Afrika tot Spanje. Wanneer dealers vandaag iets bestellen, is 99 procent van de onderdelen de volgende dag in huis. In het magazijn worden 10.500 tot 12.000 orders per dag gepickt. De medewerkers van Ergon zijn er natuurlijk heel trots op dat de door hun ingepakte producten over de hele wereld gaan!
Koninklijke Visio
Het werkbezoek wordt vervolgd aan de andere kant van Eindhoven. In het PSV-stadion vertelt Hans Ritmeester van Koninklijke Viso over hun activiteiten voor mensen die blind of slechtziend zijn. ‘Dat zijn er 80.000 in Nederland en relatief veel van hen zijn niet aan het werk’, aldus Ritmeester. We scholen hen en begeleiden hen naar de arbeidsmarkt, zij kunnen veel. Zo kunnen slechtzienden functies verrichten als maatschappelijk werker, ict-adviseur, arbeidsdeskundige, leerkracht, onderwijsassistent, secretaresse, HR-adviseur en huismeester. Als werkgever moet je natuurlijk wel wat met de werkplek doen, zoals het aanschaffen van aangepaste software.’
Zo vond Femke Besselink een baan als intaker bij Koninklijke Viso. Besselink: ‘Ik zie slecht: minder dan 10%. Het duurde even voordat ik accepteerde dat ik een beperking had. Na de basisschool volgde ik gewoon regulier voortgezet onderwijs. 
Ik wilde HBO Rechten doen, maar dat werd me afgeraden met het oog op de vele leerstof die gelezen moest worden. Daarom volgde ik de opleiding tot sociaal pedagogisch werker. Ik werkte als ieder ander. Wel kostte het me veel energie. Ik besloot toch een studie HBO rechten te gaan doen. Dat viel me best zwaar, in combinatie met mijn baan en mijn huishouden. Ik moest toegeven en leren accepteren dat ik toch niet alles kan wat iemand zonder visuele beperking kan. Maar het diploma heb ik in mijn zak!’
‘Nu werk doe ik vervangende werkzaamheden bij Visio, die bestaan uit beleidsmatige taken en ondersteuning van de manager. Zolang ik de garantie heb dat ik werk en kan doen wat ik kan, ben ik gelukkig.’ Luid applaus volgt. Daarna genieten de deelnemers nog even van het uitzicht op het Philips Stadion, waarna het programma van de Locus Partnerdag verder gaat.
Philips
Frank Visser, manager van het Philips Werkgelegenheidsplan, begint met een quiz: petje op, petje af. De vragen gaan over de geschiedenis van Philips, over autisme en over PSV. De winnaar van de quiz ontvangt het boek ‘Yes, een crisis’, over het feit dat iedere crisis kansen biedt voor vernieuwing.
Visser vertelt vervolgens over het Philips Werkgelegenheidsplan (WGP) dat bestaat sinds 1983. ‘Het biedt mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt de kans om betaalde werkervaring op te doen en een aanvullende (vak)opleiding te volgen. Met als doel: meer kansen op de externe arbeidsmarkt’.
‘In totaal zijn er sinds 1983 12.500 deelnemers geweest’, vervolgt hij. ‘Op dit moment zijn er op jaarbasis 190 plaatsen in het WGP. Dat zijn zowel individuele plaatsen als leer-werktrajecten. De werkervaringsplekken zijn additioneel: het betreft dus geen reguliere banen, om verdringing binnen de organisatie te voorkomen. In het werkgelegenheidsplan wordt uitgegaan van wat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt wel kunnen. Visser: ‘We draaien het dus om. De doelgroep is breed, dus ook bijvoorbeeld herintreders doen mee.’
‘Na het werkgelegenheidsplan volgt in 70 procent van de gevallen binnen een jaar een reguliere baan’, aldus Visser. ‘Dat is een hoger percentage dan in andere werkervaringsprogramma’s. Het betreft allerlei soorten functies, zowel technische functies als secretariële functies. Inmiddels is 70% hoger opgeleid’, besluit Visser.
Ziggo
Ook Ziggo is hard aan de slag met werk maken voor mensen die onder banenafspraak vallen. ‘Wij denken vanuit het principe the best person for the job’, vertelt Hans Bijl van Ziggo. ‘Dan heb je het niet over beperkingen, maar over competenties. Ziggo biedt werk aan monteurs met een afstand tot de arbeidsmarkt. Zij sluiten huishoudens af en aan in kabelkasten op straat. Die taken nemen zij over van reguliere monteurs van Ziggo, die zich daardoor meer kunnen richten op hun kerntaken.’
‘De medewerkers van het sw-bedrijf draaien volwaardig mee in onze teams’, aldus Bijl. ‘Ze dragen Ziggo-kleding en rijden in een bedrijfswagen van Ziggo. Na een succesvolle pilot in Eindhoven met WSD Boxtel hebben we het landelijk uitgerold. Inmiddels werken 22 assistent monteurs door heel nederland vanuit sw-bedrijven bij Ziggo. Sinds de fusie met UPC zijn we van 2 miljoen naar 22 miljoen klanten gegaan. 
We kunnen dus in heel Nederland op deze manier werk bieden aan veel meer mensen met een beperking. Onze ambitie is om een 0 achter die 22 te zetten’.
‘De aanleiding om dit te doen was in eerste instantie financieel’, vertelt Paul van Lith van Ziggo. ‘Opknippen van taken en de eenvoudigere laten verrichten door mensen met een beperking is de helft goedkoper. Wanneer je intern met dat verhaal komt, heb je op hoog niveau het onderwerp direct op de kaart. Natuurlijk doen we het ook uit andere overwegingen. De sociale meerwaarde zien we in de praktijk; de collega’s vinden het fantastisch, het voegt echt iets toe in het bedrijf. Wel moet de hele organisatie geschikt zijn voor werken met sw-bedrijven. Het kost bijvoorbeeld tijd om alle administratieve processen en ook een afdeling inkoop erop aan te passen.’ Aan de andere kant: we moeten het ook niet verbijzonderen, stelt Bijl. ‘Het is gewoon werk, maar je moet het spel goed beheersen en goede afspraken maken. Locus heeft ons daarbij goed ondersteund. 
Nu is het zaak om het te borgen in de organisatie.’
ABN AMRO
Onze weg vervolgt naar de thuishaven: Van der Valk hotel Eindhoven. Daar staat een smakelijke lunch klaar. De gesplitste groepen komen weer bij elkaar en wisselen geanimeerd van gedachten over hun werkbezoeken. De gescheiden werkbezoeken geven veel gespreksstof, stelt Peter Killestijn van Locus tevreden vast.
Straks gaan we nog even letterlijk een kijkje in de keuken nemen van het hotel waar medewerkers van Ergon werken in de wasserij. Maar eerst is het woord aan Karin van der Haar, Participatie Adviseur bij ABN AMRO. ‘ABN AMRO streeft ernaar om een toegankelijke werkgever te zijn’, vertelt ze. 
‘We staan meer dan open voor mensen met een beperking en een andere culturele achtergrond. We geloven in diversiteit en worden gezien als thought leader op dit vlak.’
‘Goede begeleiding op de werkplek is cruciaal voor een succesvolle en duurzame plaatsing van mensen met een beperking, leert de ervaring’, vervolgt Van der Haar. ‘Delen van best practices is dan ook erg belangrijk – je kunt van elkaar leren. Daarom is deze Locus Partnerdag ook zo waardevol.’
‘Binnen ABN AMRO ben ik bezig met de uitrol van de Participatiewet. Hoe kun je daar als kennisintensief bedrijf vorm aan geven? Als kennisintensief bedrijf is het relatief lastig om 5 procent van de werknemers in te vullen met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, zoals in de banenafspraak is overeengekomen. Daarom zeiden we onlangs ook tegen staatssecretaris Jetta Klijnsma: “Leuk hoe jij die wet bedacht hebt, maar we lopen tegen zaken aan.” We hopen dat de doelgroep verbreed wordt. Want er zitten ook mensen in de Wia die niet voor het doelgroepregister in aanmerking komen. 
ABN AMRO wil dat zo breed mogelijk trekken.’
‘We willen ook graag het tegendeel bewijzen: kijken wat wel mogelijk is’, vervolgt ze bevlogen. ‘We zijn begonnen op de Zuidas in Amsterdam en breiden de aanpak langzaam uit. Zo hebben we een blinde recruiter aangenomen. En bij een vestiging van ABN AMRO in Helmond hebben we onlangs een relatiemanager aangenomen uit de doelgroep. Reguliere medewerkers verrichten er veel administratieve taken. Daardoor komen ze aan veel belangrijke taken niet toe. Nu verricht een medewerker met een beperking licht administratieve taken: kopieren, archiveren, kantine schoon maken, koffie en thee klaar zetten – dat soort zaken. Het bevalt wederzijds prima. We gaan nu kijken of we haar nog meer taken kunnen laten doen. Het gaat er uiteindelijk om dat je iemand een kans geeft die wat meer moeite heeft met het vinden van een baan.’
Van der Valk hotels
‘Wij zijn geen bank maar een hotel’, aldus Ferry van der Werf, facilitair manager bij Van der Valk hotel Eindhoven. ‘Maar ook bij ons heeft maatschappelijk verantwoord ondernemen een vaste plaats in onze bedrijfsvoering. Waarom? Het loont op meerdere manieren. We werken samen met Ergon, Stichting Robin Hood en met wijkrestaurants. Ook bieden we stageplaatsen aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dat doen we omdat het bijdraagt aan een goed imago en omdat het minder arbeidskosten met zich meebrengt.’
‘Concreet betekent het dat medewerkers van Ergon de wasserij en kantine bij ons runnen. Ergon zorgt voor de begeleiding. op de werkvloer. Iedereen weet: zij zijn van Ergon, maar ze zijn ook een van ons’. Er zijn genoeg succesverhalen. Zo werkt een medewerker afkomstig uit Afghanistan in de house keeping. Zo wil ik er wel tien! Een ander heeft een slaapziekte. ‘Ik kan wel werken’, zei deze medewerker. ‘Maar ik val soms in slaap’. 
Dan is house keeping dus ideaal. Ik speek ze allemaal regelmatig en deze persoon vertelde mij onlangs: ‘Ik ben nog niet eens in slaap gevallen!’
‘De belangrijke tips komen vaak in de bijzinnen’, aldus Hanne Overbeek. ‘Want het is belangrijk om als werkgever de mensen met een beperking te kennen in je organisatie en om betrokkenheid te tonen.’
Dan nadert het einde van deze Locus Partnerdag. ‘Ik hoop dat we jullie met goede voorbeelden hebben kunnen inspireren’, aldus Overbeek. ‘En zet vooral 15 oktober alvast in jullie agenda. Want dan organiseren we de eerste Locus Lezing. De directrice van een soortgelijk netwerk als Locus uit Engeland geeft dan acte de présence. Daar zijn ze al tien jaar verder met hun netwerkaanpak. Werk maken voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt – het is daar business. Komt dus allen en een mooie zomer!’
Foto’s
Bekijk alle foto’s van de Locus Partnerdag > (fotografie: Chris Bos en Arianne Gelderblom)
