‘Heeft u gereserveerd voor de ‘familie Locus Netwerk’? Dat vroeg de receptionist toen ik hier gisteren aankwam op Center Parcs De Eemhof in Zeewolde.’
Zo opent dagvoorzitter Frank Visser de Locus Netwerkdag 2014. Visser is manager van het Philips Werkgelegenheidsplan en lid van de raad van advies van Locus. ‘Dat familiegevoel klopt’, vervolgt hij. ‘Locus is een hecht netwerk van publieke en private partijen die samenwerken om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan werk te helpen. Jullie zijn in grote getale gekomen vandaag – bedrijven en publieke uitvoerders. Ruim 180 mensen zijn er, en we hebben zelfs mensen moeten teleurstellen. Waar gaan we het over hebben vandaag? ‘Ambities? Gewoon doen!’ – dat is het thema.’
INCLUSIEF ONDERNEMEN
‘Inclusief ondernemen staat hoog op de agenda van bedrijven en publieke partijen. 100.000 extra banen voor de doelgroep, dat is het streven. Bedrijven hangt een boete boven het hoofd als die banen er niet komen. Vergeten lijkt soms dat bedrijven ook moeten voortbestaan. Zoals Nokia. Het Finse bedrijf was wereldleider op het gebied van mobiele telefonie. Maar Nokia was in zichzelf gekeerd en werd voorbij gestreefd door Apple’s Iphone. Als marktleider moet je dus alert blijven. Dat is ook belangrijk als het gaat over inclusief ondernemen. Dat hoeft voor bedrijven geen bedreiging te zijn, het biedt ook kansen’, aldus Visser.
FILMPJE ALBRON
‘Kijk maar naar dit filmpje. Cateraar Albron biedt werk aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in verschillende bedrijfsrestaurant. Zij verrichten taken die moeten gebeuren, en zijn economisch van toegevoegde waarde voor Albron. Een win-winsituatie dus.’ In het filmpje zie je een medewerkster aan het werk voor Albron in het bedrijfsrestaurant van Rijkswaterstaat. ‘Ik heb leuke collega’s’, vertelt ze. ‘Goede begeleiding is wel belangrijk. Maar dan draai ik ook goed mee.’
Visser: ‘Het filmpje werd gemaakt door onze sponsor Matthea Bussemaker videoproducties. En Locus-partner Albron zorgt vandaag als sponsor voor de catering. Ook Vebego is een belangrijke sponsor van deze netwerkdag. Graag een applaus voor onze drie sponsoren!’
‘EEN DIENSTBARE UITVOERING IS EEN VOORWAARDE VOOR SUCCES’
Dan het woord aan Locus-oprichter Hanne Overbeek. ‘Publieke en private partijen groeien steeds meer naar elkaar toe. Daar doen we het voor. Locus is opgericht in 2011 door Divosa en Cedris, omdat er een betere verbinding nodig is tussen sw-bedrijven en gemeenten en landelijke bedrijven. Graag blik ik terug en vooruit. Is Locus nog nodig? Er moeten 100.000 duurzame banen komen voor mensen die niet naadloos op vacatures passen. En dan zijn er nog de bezuinigingen. Hoe gaan we die grote opdracht vervolmaken?
WAT GAAT AL GOED? DAT GAAN WE VERSPREIDEN!
Eén ding weet ik zeker: als het bedrijfseconomisch niet goed uitpakt, dan zal het niet duurzaam zijn. De publieke uitvoering moet dus dienstbaar zijn. Dat is niet hetzelfde als ‘onderdanig’. Wat heb je nodig? Wat kun je zelf? En wat niet? Op die vragen moet de publieke uitvoerder haar dienstverlening aan werkzoekenden en bedrijven afstemmen.
Kortom, de handen moeten aan de ploeg. Gemeenten zijn op zoek naar de broodnodige innovatie. Ze willen dat samen doen met sw-bedrijven en bedrijven. Dat is een terechte vraag, maar laten we de goede dingen die er al zijn niet weggooien in onze innovatiedrift.
Ik noem er één: groepsdetachering – een efficiënte manier om veel arbeidsplekken te maken en het ook betaalbaar te houden. Bedrijven zijn ook enthousiast over deze aanpak. Groepsdetachering is een vak. Geloof me, dat doe je niet even. Gemeenten, koester die sw-bedrijven die de professionals hebben die deze kennis en kunde in huis hebben. Locus heeft er een handreiking en een filmpje over gemaakt.
WAT EN HOE DAN?
‘Bedrijven hebben op hun beurt vaak een ondersteuningsvraag aan publieke uitvoerders. Hoe kunnen we mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt plaatsen? Soms is er onvrede dat er geen mensen worden geleverd of dat de begeleiding niet goed is. Toch zie je veel pareltjes, goede praktijkvoorbeelden dus. Onze gezamenlijke opdracht in het Locus Netwerk is om die pareltjes te verspreiden. Zoals de Nederlandse Spoorwegen. Hoe cool is het dat straks misschien wel op alle NS-stations mensen werken uit de doelgroep. Niet meer geïsoleerd, maar midden in de samenleving. Bovendien, ze doen werk met economisch toegevoegde waarde’, aldus Overbeek.
RISICO’S
‘Ik zie ook risico’s’, vervolgt ze. ‘Bedrijven denken soms: ach, wij doen het wel zelf. De publieke kant hoeft alleen maar mensen aan te leveren, liefst via een digitale vacaturebank. Publieke partijen denken weleens: we hoeven niet zoveel te doen, want er is een quotumwet – bedrijven moeten wel. Beide is niet waar: het succes zit in intensieve samenwerking. NUON, NS, PostNL en IKEA roepen het, evenals veel andere Locus-partners. Locus focust daarbij niet op plaatsingen, maar op dat bedrijven de juiste plekken maken.’
‘De handen aan de ploeg dus. Wat gaan we doen? In 2014 heeft Locus hard gewerkt om meer bedrijven aan zich te verbinden. Nu zijn er 50 bedrijven lid, en nog eens 18 bedrijven via een sectoraanpak. Het streven is om in 2015 te groeien naar 100 partners.’
Ik roep alle leden van Locus Netwerk op om samen te werken met Divosa, Cedris, SBCM en UWV aan de publieke kant, en AWVN, De Normaalste Zaak en ABU aan de kant van bedrijven. En, meld alle gerealiseerde plaatsingen op werkgeversgaaninclusief.nl!
VERBINDING REGIO
‘Er is een nog betere verbinding nodig in de regio’, vervolgt Overbeek. ‘Zodat we nog sneller informatie delen en kansen kunnen pakken. Daarom hebben we regionale Locus-ambassadeurs aangesteld. En daarom nodigen we sw-bedrijven en gemeenten uit om per regio lid te worden. Alle gemeenten en sw-bedrijven in een regio zijn dan aangesloten bij Locus. En de Locus partnerschappen kunnen de samenwerking in de regio stimuleren. Dan kunnen we echt stappen maken. Dat zijn de ambities, en die gaan we gewoon waarmaken. Om terug te komen op de beginvraag: Locus gaat door, we zijn er nog niet.’
AART VAN DER GAAG & HARRY VAN DE KRAATS
Dan het woord aan twee vertegenwoordigers van bedrijven: Aart van der Gaag, boegbeeld van het 100.000 banenplan en voorzitter van de branchevereniging van uitzendorganisaties ABU, en Harry van de Kraats, algemeen directeur van werkgeversorganisatie AWVN en bestuursvoorzitter van Locus. Visser: ‘Heren, de berichtgeving over de quotumwet is niet echt voorpaginanieuws. Leeft dit onderwerp wel voldoende?’
Van der Gaag: ‘Er zijn 30.000 werkgevers die potentieel te maken krijgen met de quotumwet. Okay, AWVN en VNO-NCW hebben vorig jaar hun handtekening gezet onder 100.000 banen, waarvan er 7500 eind 2015 gerealiseerd moeten zijn. Dat gaat niet vanzelf. Alle interne netwerken moeten klaar staan. We zetten 80 ambassadeurs in om de neuzen dezelfde kant op te krijgen. Gelukkig heb ik nog geen cynisme ontmoet bij bedrijven. Bedrijven doen al heel veel. Ook de investering van UWV en private bemiddelingsbedrijven op dit onderwerp is gigantisch.’
Visser: ‘Harry, AWVN heeft het platform werkgeversgaaninclusief.nl gelanceerd, waar werkgevers hun arbeidsplekken voor de doelgroep kunnen doorgeven. Die teller loopt nog niet zo hard. Gaan we die 100.000 banen wel halen? Van de Kraats: ‘We zijn nog maar net begonnen. En we hebben prachtige resultaten in relatief korte tijd geboekt. Er doen nu 300 bedrijven mee aan dit project. In anderhalve maand tijd is de teller van 100 naar 2100 arbeidsplekken gegaan. Ik verwacht dat we eind volgend jaar die 7500 halen – ongelooflijk.’
‘Ik zie een kentering bij gemeenten en sw-bedrijven’, vervolgt hij. ‘Locus speelt daar een belangrijke rol in. Bedrijven kunnen nu snel opschalen. Ik bedoel, na een succesvolle pilot met deze doelgroep verspreiden ze de werkwijze naar andere regio’s.’
MATCHEN
Van der Gaag: ‘Ik heb het woord bemiddelen of matchen nog niet veel gehoord vandaag. Dat is toch cruciaal. Feit is: natuurlijk moeten die kaartenbakken van gemeenten op orde zijn. Maar je hebt elkaar nodig. Mijn motto: ik ga helemaal niets nieuws verzinnen. We kunnen het alleen beter bij elkaar brengen. Dat doet Locus. Er zijn nu 50 bedrijven aangesloten. Maar het gaat in Nederland om 30.000 bedrijven – dat is andere koek.’ Van de Kraats: ‘Dat is de uitdaging voor Locus. Het aantal partnerschappen moet snel omhoog. Het concept staat, nu is het: gaan met die banaan.’
STORYTELLING
Van der Gaag: ‘Ik ben van storytelling. Ik geloof in ambassadeurs die bij bedrijven gaan vertellen waarom het gelukt is. Maar ook: waarom het niet gelukt is, om daar van te leren. Marketing is zo essentieel! Evenals sectorale aanpakken. Een bloemkwekerij leert meer van een andere bloemkwekerij. En natuurlijk, onder de streep moet het kloppen. Ik ben erg tegen de quotumwet. Er zijn veel bedrijven die vanuit die drive werken. Goede verhalen over hoe het kan, zijn een veel betere drive! Kijk naar het Slotervaart Ziekenhuis in Amsterdam waar veel wajongers productief aan de slag zijn.’
LOCUS SPOTLIGHT
Over matchen gesproken. Wie is de winnaar van de Locus Spotlight? Deze prijs is in het leven geroepen voor professionals die zich op uitstekende wijze inzetten voor publiek-private dienstverlening. Wilco Polman, accountmanager bij de gemeente Arnhem, is de winnaar van de derde Locus Spotlight. Hij krijgt de prijs uitgereikt door Marjan van den Berg van NUON. Zij werkt in haar functie van Area Manager NUON Step2Work veel samen met Wilco Polman. Van den Berg: ‘Sinds 2009 is Wilco mijn vaste contactpersoon bij het bemiddelingsteam van de gemeente Arnhem. Wilco is een echte matchmaker.’
THEATERSTUK WEDEO
Maar wat vinden de mensen waar het om gaat? Werknemers van Wedeo vertellen in het theaterstuk Spek en bonen over de vooroordelen die ze tegenkomen. ‘Oh wat knap dat je dit kan, een theaterstuk. Ik hoor het jullie denken’, aldus een acteur. ‘Ik ben niet imbeciel. Ik ben misschien wat langzamer in een wereld waar snelheid belangrijk is.’ En: ‘Doe maar niet, dat kun jij toch niet. Veel mensen die werken bij een sw-bedrijf hebben dat te vaak gehoord. Het ondermijnt je zelfvertrouwen.’
‘Het gaat er niet om wat je hebt, maar om wat je hebt vergeleken met een ander. Gek toch. We raken gefrustreerd als we niet een winnaar zijn. Ik wil gezien en serieus genomen worden.’ De moraal van het verhaal: iedereen verdient het om evenveel in het licht te staan. Een spetterend applaus volgt.
WORKSHOPS
Hoog tijd voor de netwerklunch en workshops. Er zijn er legio: zoals over functiecreatie, regionale arbeidspools, het 7500 banenplan en het ondersteuningsprogramma van AWVN, social return en de samenwerking tussen Pantar en de Universiteit en Hogeschool van Amsterdam.
De workshop Groepsdetachering gaat over de vraag: hoe creëer je toegevoegde waarde voor bedrijven? Workshopleider Tom de Haas, mede-auteur van de werkwijzer Overnemen van werkprocessen van SBCM, komt met verschillende succesvolle praktijkvoorbeelden.
‘Steeds meer bedrijven halen via groepsdetachering mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in huis’, aldus De Haas. ‘Bijvoorbeeld omdat de logistieke kosten te hoog worden van extern uitbesteden bij sw-bedrijven of lagelonenlanden. Zoals Van der Valk hotels in Eindhoven. De textielreiniging gebeurt sinds kort door een sw-bedrijf in het hotel. Een continue bezetting bleek veel voordelen op te leveren.’
‘Als gemeente of sw-bedrijf doe je het goed wanneer een bedrijf meer winst maakt door de inzet van meer mensen’, vervolgt hij. ‘Het bedrijf maakt dan winst in die flexibele schil. Ik ken een bedrijf dat haar pand heeft ingericht op de flexibele schil van mensen uit de doelgroep. Als we dat als publieke uitvoerders presteren, dan wordt mvo heel aantrekkelijk.’
Hoe zit het met de zakelijke afspraken?, vraagt een deelnemer. ‘Bij groepsdetachering betaalt het bedrijf meestal per stuk of per uur’, aldus De Haas. Maar hoe bereken je dat normbedrag?, vraagt een bedrijf zich af. ‘Ergens moet toch een objectivering plaatsvinden.’ PostNL: ‘Wij berekenen dat door de productietijd van een reguliere werknemer te vergelijken met de gemiddelde productiviteit van het sw-bedrijf’. Mag je dat als organisatie dan zelf bepalen? Talitha van den Elst van UW: ‘De meting gebeurt meestal door de aangewezen partij in de regio, is mijn ervaring. Dat kan de gemeente of het sw-bedrijf zijn, altijd in samenwerking met het bedrijf. Productiviteit wordt altijd berekend op basis van een norm.’
WORKSHOP STORYTELLING
De workshop Storytelling gaat over heel andere zaken. Namelijk: wat is er voor nodig om de Participatiewet te laten landen binnen een bedrijf? Hoe creëer je draagvlak? – een broodnodige voorwaarde voor succes, weet Wicky van Deemter-Heemskerk, Change Leader bij IKEA Nederland. Samen met Matthea Bussemaker, deskundige op het gebied van storytelling, zoomt ze in op de vraag: Hoe creëert IKEA draagvlak voor werken met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in alle stores in Nederland.
‘IKEA heeft een geloofwaardig verhaal’, aldus Bussemaker. ‘Zoals Ingvar Kamprad, de oprichter van IKEA, ook een goed verhaal had. De mensen die lang reisden naar IKEA’s eerste winkel in Zweden, bood hij tegen kostprijs eten aan. Als blijk van betrokkenheid en waardering. Dat doet IKEA nu in alle stores – het is een belangrijk onderdeel van de succesformule van IKEA. Een goed verhaal is authentiek en creëert richting en betekenis, en via die weg draagvlak, wist Ingvar onbewust. IKEA heeft dan ook eerst geïnvesteerd in een goed praktijkvoorbeeld op het gebied van werken met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.’
EEN GOED VERHAAL
Van Deemter-Heemskerk: ‘Bij IKEA Hengelo werken mensen van de SWB Groep in een groepsdetachering. Met succes. Locus heeft dit succesvolle praktijkvoorbeeld voor ons opgeschreven in een handreiking. Er is dus een bewijs dat het kan. Met dat verhaal onder mijn arm ga ik naar de andere stores van IKEA. Een goed verhaal bestaat niet alleen uit mooie zaken, die geeft ook de worsteling weer. Niet alles was gemakkelijk, maar het is toch gelukt.’
‘Natuurlijk stuit ik ook op weerstand’, vervolgt ze. ‘Maar ik begeleid de mensen van bewustzijn naar adoptie. Het voorbeeld Hengelo is dus de parel bij IKEA. Nu heb ik een vraag voor jou: wat is de parel in jouw bedrijf?’ Dat geeft de deelnemers aan de workshop stof tot nadenken en gesprek.
Daarvoor is voldoende tijd, want de afsluitende netwerkborrel lonkt. Daar kan de ‘Locus-family’ haar verhalen verder met elkaar delen. Tot ziens op de volgende Locus Netwerkdag!
Filmpje IKEA
Filmpje Albron
Filmpje Jaap Venendaal Groep
Foto’s Locus Netwerkdag 2014
Tekst: Yolanda van Empel
Foto’s: Frans van den Broek
